Türkiye’de dağcılık etkinlikleri ilk kez 19. yüzyıl da yabancıların ülkemiz dağlarına sportif ve bilimsel amaçlı çıkmalarıyla başlamıştır. Bu kapsamda bilinen ilk tırmanış, Alman fizikçi Prof. Dr. F. V. Parrot’un 27 Eylül 1829 tarihinde Ağrı Dağı’na yapmış olduğu bilimsel amaçlı tırmanıştır. 20. yüzyılın ilk yıllarında ise ülkemizde Türkler tarafından yürütülen dağcılık aktiviteleri, askeri ve sivil olmak üzere iki kola ayrılmıştır. Bu kapsamda 1924 yılında Miralay (Albay) Cemil Cahit Toydemir toplam 8 kişilik bir ekiple Erciyes Dağı’na (Kayseri) doğu rotasından tırmanması Türkiye’deki dağcılık etkinliklerinin başlangıcı olarak kabul edilmektedir.
Sonraki yıllarda, ülkemizde dağcılık aktivitelerinin artması ile 1928 yılında “Türk Dağcılık Cemiyeti” adı altında ilk dağcılık örgütü oluşturulmuştur. 1933 yılında ise “Türk Yürüyüşçülük, Dağcılık Kış Sporları Kulübü” adı altında bir kulüp faaliyete başlamıştır. Bu kulüp sonradan “Tenis, Eskirim ve Dağcılık Kulübü” adını almıştır. 1936 yılında Türk kayakçılarının Olimpiyatlara katılması gündeme geldiğinde Alman Herr Ridel’in öncülüğünde çalışmalara başlanmış ve Türk Spor Kurumu nezdinde yapılan girişimler neticesinde, Türk Milli Takımı Almanya’nın Garmisch Parten Kirschen kış sporları merkezinde düzenlenen kış olimpiyat oyunlarına katılması sağlanmıştır. Bu vesile ile Beden Terbiyesi Genel Müdürlüğü bünyesi içerisinde “Dağcılık ve Kış Sporları Federasyonu “olarak 1936 yılında ilk resmi hüviyetini kazanmış ve çalışmalarına devam etmiştir. Sonrasında 1939 yılında yeni bir yapılanma ile o günkü ismi ile Beden Terbiyesi Genel Müdürlüğü bünyesinde “Dağcılık ve Kış Sporları Federasyonu” yeni hukuki yapısına kavuşmuştur. Uzun yıllar dağcılık ve kış sporları branşları aynı çatı altında yürütülmüştür. 1966 yılına gelindiğinde ise dağcılık ve kayak branşlarının ayrılması ile federasyonumuz sayın İsmet Ülker’in de katkılarıyla Türkiye Dağcılık Federasyonu adını alarak kayak branşından ayrılmıştır. Federasyonumuz, 1967 yılında Uluslararası Tırmanış ve Dağcılık Federasyonu‘na (UIAA) 2007 yılında Uluslararası Spor Tırmanış Federasyonu (IFSC), 2008 yılında Uluslararası Dağ Kayağı ve 2021 yılında da Uluslararası Skyrunning Federasyonuna (ISF)’e resmen üye olmuştur.
Dağcılık Federasyonun 1936 – 1941 yılları arasında ilk başkanlığını Latif Osman Çıkıgil yapmıştır. 1941-1944 yılları arasında Nizamettin Kırşan, 1944 – 1966 yılları arasında Asım Kurt, 1966-1973 yılları arasında Latif Osman Çıkıgil, 1973-1976 yıllarında Dr. Bozkurt Ergör, 1977-1978 yılları arasında Dr. Güner Ünal, 1978-1979 yıllarında Muzaffer Tıraş, 1980 yılında Prof. Dr. Abdulmecit Doğru, 1981- 1984 tarihlerinde yeniden Dr. Bozkurt Ergör, 1984- 1990 yılları arasında yeniden Prof. Dr. Abdulmecit Doğru,1990-1992 yılları arasında Erdem Büyükbingöl, 1993-1995 yılları arasında Dr. A. Tayfun Tercan, 1996-1997 yılları arasında Ziya Mengenecioğlu, 1997-2016 tarihleri arasında ise Alaattin Karaca Türkiye Dağcılık Federasyonu Başkanlığını yürütmüşlerdir. 2016 tarihinden itibarende Prof.Dr.Ersan BAŞAR bu görevi halihazırda yürütmektedir.
Federasyonumuz, kurulmuş olduğu tarihten günümüze kadar gerek yurt içi gerekse yurt dışı çok sayıda başarılı etkinliklere imza atmıştır. Bu tırmanışlara 1964 yılında Bozkurt Ergör’ün İsviçre’de Möch (4003 m) ve Fransa’da Mont Blanc (4807 m) zirve tırmanışları, Abdülmecit Doğru’nun 1980 yılında Kafkaslar’da Elbruz dağı (5642 m) ve Halil Alpay ile birlikte gerçekleştirdiği Peak Lenin Zirvesi (7134 m) ve 1985 yılında gerçekleştirmiş oldukları Komünizm Zirve (7495 m) tırmanışları örnek olarak gösterilebilir. 1995 yılının en önemli başarısı hiç kuşkusuz Nasuh Mahruki’nin 17 Mayıs 1995 tarihinde gerçekleştirdiği Everest zirvesi (8848 m) tırmanışıdır. 2001 yılında Tunç Fındık Everest zirvesine ( 8848 m) farklı bir rotadan çıkarak, buraya çıkan ikinci Türk olmuştur. 2006 yılında ise Orta Doğu Arama-Kurtarma, Dağcılık ve Doğa Sporları Derneği (ORDOS) Everest’e tırmanan ilk Türk takımı olma unvanını almıştır. Bu tırmanışla birlikte ORDOS ekibinde yer alan Eylem Elif Maviş Everest’e tırmanan ilk kadın dağcımız olmuştur.
Günümüzde ise Türkiye Dağcılık Federasyonu; dağcılık, dağ kayağı ve spor tırmanış branşlarında faaliyet göstermektedir. Ayrıca Federasyonumuz, branşlarından Spor Tırmanış 2020 Tokyo Olimpiyatlarına Spor Tırmanış branşı ilk defa katılmış olup 2026 Cortina Kış Olimpiyatlarında ise Dağ Kayağı programa alınması kararı ile olimpik statü kazanmıştır. Bu kapsamda federasyonumuz spor tırmanış ve dağ kayağı branşlarında ülkemizi uluslararası yarışmalarda temsil etmeye dönük faaliyetlerini yürütürken diğer taraftan da olimpiyatlara hazırlık çalışmalarını ve etkinliklerini sürdürmektedir.
Öte yandan Federasyonumuz uluslararası ilişkiler bakımından günümüzde Uluslararası Tırmanış ve Dağcılık Federasyonu (UIAA), Uluslararası Spor Tırmanış Federasyonu (IFSC), Uluslararası Dağ Kayağı Federasyonu (ISMF), Balkan Dağcılık Birliği (BMU) ve Uluslararası Skyrunning Federasyonuna (ISF) üyesidir.
